ALET YAPIMININ ATASI: LEVALLOIS

Dünyada en fazla tartışma götüren bir husus yukarıda arz ettiğimiz örnekte olduğu gibi çağların adlandırılmasına yönelik farklı isimlerin ve dönemlerin kullanılmasıdır. Öyle ki bu yaklaşımlar arkeologların, antropologlar ile , tarihçilerin ile, sosyologlar ile adlandırma (nomenclature) üzerinde anlaşmazlıklarını bir tarafa bırakacak olursak bu adlandırmanın tek bir çıkış noktasının bilimler arasındaki ilişki anlamında kullanılan 'interdisipliner' yaklaşımı olacaktır.

 

İnsanoğlunun bugünkü teknolojik seviyesine ulaşmasında paleolitik çağ taş teknolojisinin incelenmesinde görüldüğü üzere hammaddenin temini ki bu taştır, bu taştan bir çekirdek elde edilerek yongalama yapması ve aletin yapılarak işlevselliğe kavuşturulması daha sonra da bu aletin bırakılarak yeni bir alete geçmesi olmuştur.

 

Bunun incelenmesi ve araştırılması Fransızca bir tabir olan  CHAINE OPERATOIRE olarak adlandırılmaktadır. Bu yöntem ile yapılan analizlerde çekirdeğin yongalamaya hazırlanması ya da hazırlanmadan yongalamanın başlaması ve bu yöndeki her bir hareketin teknik analiz ve kararların ortaya konulmasını hedefler. Bu analizler içinde bu aletleri üreten toplumun etnolojisi ve ortaya koyduğu üretim zinciri ve üreticinin bireysel davranışları da ortaya konulur.

 

lo.jpg

 

Alt paleolitik Çağ boyunca aletlerin çeşitlenmeye başladığını görmekteyiz.  Sonuç olarak  Orta Acheul evresinde, çekirdek kütleden koparılan ve uzun kenarları keskinleştirilerek kazıyıcı olarak kullanılan ilk yongalar ve kenarları kerkitli veya testere gibi dişli aletler. Nihayet günümüzden 200 000 yıl öncesine kadar "Levallois tekniği"nin ortaya çıkışıyla taş sanayisi doruk noktasına ulaştı. Bu teknikte, çekirdek kütlenin (genellikle çakmaktaşıdır) yüzeyi özel olarak hazırlanır ve parça kesme doğrultusuna göre, istenen biçimde yongalar elde edilir. Büyük bir kütleden eş biçimli pek çok yonga veya delici uç elde etme olanağı veren bu teknik, gerçek anlamda seri üretimin başlangıcı olarak kabul edilebilir. Kesici bir kenar oluşturmak amacıyla çakıl taşının bir yüzünü yontma aşamasından, Levallois tekniğinin ileri düzeyine ulaşan Alt Paleolitik  Devri insanı, hem teknolojinin, hem de karmaşık bir işlem şemasını uygulayarak insan zekâsının gelişmesinde gerçekten önemli bir dönüm noktasını simgeler.

 

Levallois tekniği Orta Paleolitik dönemde en fazla gelişme gösteren alet yapımı tekniği olarak günümüz arkeologlarının buluntularına esin kaynağı olmaya devam etmektedir.

 

 

ARKEOTEKNO