İLK TÜRK FUTBOL HAKEMİ ‘BOBBY’

Türkiye’de ilk Türk Futbolcusu Tabip Amiral Hüsnü Paşa'nın üç oğlundan en küçüğü olan Mekteb-i Bahriye öğrencisi Fuat Hüsnü Kayacan'ın aynı zamanda ilk Türk Futbol Hakemi olduğu tarihlerde yönettiği ilk maç 1907 yılında yapılan Kadıköy-Moda maçı olmuştu.

Kayacan, Müslüman gençlere futbolun yasaklanan dönemlerinde ‘Black Stockings F. C.’ ‘Siyah Çoraplılar’ adlı bir takımı 1901 yılında kurmuştu. Dönemin ünlü hafiyesi Şamil, bir futbol maçını basınca Kayacan sahanın yanında bekletilen babasına ait fayton ile hafiyelerden kaçmış diğer futbolcular ise Askeri Mahkeme’de yargılanmıştı. Daha sonra yakalanan Kayacan, ihtar cezası almış kulübü ‘siyah çoraplılar’ kulübü ise kapatılmıştı.

Ancak Kayacan’ın futbol aşkı devam ediyordu. 'Bobby‘’ takma adıyla İngiliz ve Rumların kurduğu Cadi-Keuy (Kadıköy) adlı takımda oynamaya başlamıştı. İngiliz polis memurlarına verilen bir takma ad olan Bobby, 1829'da Britanya'nın Metropolitan Polis Gücü'nü kuran ve medeni hakların ihlaliyle ilgili şikayetlere yol açan Sir Robert (Bobby) Peel'den sonra ‘bobby’ olarak adlandırılmaya başlanmıştı. Jurnalci hafiyelere yakalanmamak için ve baskınlarını önlemek için Kayacan ‘Bobby’ adını kullanıyordu.

Kayacan daha sonra sadece İngilizlerin yer aldığı Moda takımına geçmiş ve 1907 yılında ise bu takımlar arasında yapılan maçı yönetmiş ve maçlarda düdük çalan ilk Türk hakemi olmuştu.

Gel zaman git zaman, bundan tam 66 yıl önce günümüzde adı Süper Lig olan ve o zamanki adıyla Milli Lig ilk defa düzenlenmişti. Milli Lig, o zamanlar milli bayrağımızın renkleri olarak Beyaz Grup ve Kırmızı Grup olarak iki grup takıma ayrılmıştı. Her iki grupta da 8 er takım bulunuyordu.

Bugünkü anlamda diğer Anadolu takımlarının yer almadığı gruplarda Karagümrük, Vefa, Adalet, Altay, İzmirspor gibi takımlar da vardı.

Yapılan maçlarda grupları Lider olarak tamamlayan Fenerbahçe ve Galatasaray, o zamanlar lig şampiyonu olmak üzere iki ayaklı final maçı oynayacaklardı.

Lig şampiyonunu belirleyecek o zamanlar Mithatpaşa Stadı olarak bilinen Beşiktaş’ın tarafsız stadında oynanan ilk maçta 10 Haziran 1959 tarihinde Fenerbahçe ve Galatasaray takımları Yugoslav Miroviç’in hakem olarak yönettiği maçta büyük golcü Metin Oktay’ın 39. Dakikada attığı gol ile 1-0 kazanmıştı.

Finalin ikinci ayağına sıra gelmişti. 14 Haziran 1959 tarihinde yine Mithatpaşa Stadyumunda oynanan ve hakemi İtalyan Francesco Liverani olan maçta Fenerbahçe Galatasaray’ı 4-0 yenmişti. Goller ise 8. Dakikada Yüksel Gündüz, 44. Dakikada Naci Erdem, 68. Dakikada Mustafa Güven ve 71. Dakikada Şeref tarafından atılmış ve Fenerbahçe şampiyon olmuştu. Fenerbahçe’nin ilk lig şampiyonluğu bu maç ile başlayan bir serüven haline gelmişti.

Futbolcularının tamamı Türk olan o zamanların takımlarımızda gördüğümüz husus 1959 yılında kurulan Milli Lig’in üst üste 3 kez gol kralı olan Metin Oktay gibi dünyaya mal olmuş bir oyuncuya ve Türkiye Milli Ligi'nde ilk kez Sırp asıllı Yugoslavya vatandaşı Miroviç’in hakemlik yaparak yönettiği final maçı ile başlayan ve finalin ikinci ayağında yine bir yabancı olan İtalyan Francesco Liverani’nin 1956-1957 yıllarında İstanbul Profesyonel Ligi, 1959 yılında ise günümüzde adı Süper Lig olan Millî Lig maçlarında da görev almış olmasıdır.

'Bobby' takma adı ile futbolculuğa başlayan Kayacan ile başlayarak günümüze kadar ezeli rekabette on sekizinci olarak maç yönetecek, tartışılmaya devam eden ancak Türk Futbol Liglerinde 1959 yılından bu yana tarihsel bir geçmişe sahip olan yabancı hakemlerin görev yapması geleneğinin ne kadar doğru ve başarılı olacağını Pazartesi akşamı  Galatasaray-Fenerbahçe maçında hep birlikte göreceğiz.

ARKEOTEKNO