SARIKAMIŞ’TA KADER GÜNÜ 26 ARALIK 1914

Sarıkamış'ta 26 Aralık 1914 sabahı Rus Çar Ordusunun Osmanlı toplarından daha uzun menzilli toplarının olmadığı düşünülüyorsa da bu istihbarat dün geceye kadar doğruydu ama 26 Aralık 1914 sabahı Rus topları Sarıkamış’a getirilerek mevzilere yerleştirilmişti bile.

Yani gelen bu toplar ile Sarıkamış’ı saran Osmanlı III. Ordusu birliklerinin elindeki dört toptan üçünü aynı günün sabahında susturmuştu.

Osmanlı Ordusunun birlikler bir yandan topçu desteği beklerken bir yandan da Çerkezköy yakınlarına kadar girmiş ve istasyona kadar ilerlemiş ancak şehir merkezinin bulunduğu Aşağı Sarıkamış’a ulaşamamıştı.

Buna rağmen Sarıkamış’ın alınmasına çok az bir zaman kalmıştı ama 9. Kolordu’ya bağlı Osmanlı askeri çok yorgun, bitkin üstelik bir de 10. Kolordu hâlâ ortada yoktu, 11. Kolordu ise belki de taktiksel olarak çekilen Rusları takip etmekle meşguldü.

Hâlbuki, yapılan planlarda 9. ve hâlâ ortada görülmeyen 10. Kolordu Sarıkamış’a birlikte taarruz edeceklerdi.

Sarıkamış anılarını yazan Tuğgeneral Ziya Yergök kitabında eksi 15-20 derece soğukta ilerlemeye çalışan Osmanlı birliklerinin 1814 yılında Napolyon Ordularının Moskova seferindeki soğuk hava koşulları akıbetine uğramaması için dua ettiğini yazacaktı. Bu 'beyaz savaşta' soğuk ve kar önemli rol oynutordu. .

Üstelik askere iaşe ve askeri teçhizat getiren  Bezm-i Alem, Bahr-i Ahmer ve Mithat Paşa adlı Osmanlı gemileri 6 Kasım günü Rus donanması tarafından Karadeniz’de Zonguldak açıklarında batırılmıştı. Bu Osmanlı gemilerinde yiyecek, kışlık giyecek, cephane, askeri araç, 2 uçak ve 2 alay asker şehit olmuştu. Şehit olan askerlerin sayısının 3000 olduğu ve batan gemilerdeki teçhizatın ise önemi çok büyüktü. 

Gemilerdeki teçhizat ve askerler İstanbul’dan Trabzon’a oradan da Sarıkamış’a iletilseydi belki de savaşın seyri değişecek farklı konular gündeme gelecekti ama ne gemilerdeki teçhizat ne de 10. Kolordu taarruza geçen 9. Kolordu’ya katılamamıştı.

Üstelik aynı gün ünlü Midilli ve Yavuz adlı kruvazörler denizde seyrederken Rus mayınlarına çarparak önemli şekilde yara almıştı.

Askeri kurmay heyetinde Alman subayların da bulunduğu Osmanlı birlikleri Ruslarla savaşı başlatan boğazlardan girerek Rus limanlarını bombalayan bu iki geminin akıbetlerinin de Sarıkamış’ta önemli sonuçları olmuştu.  

İşte bu anda 9. Kolordu komutanı askerin yorgun olduğunu söyleyerek asker yeniden derleyip toparlamak için taarruza ara verilmesi ister.

Bu istek başkomutan vekili tarafından kabul edilir.

O zaman ki bütün askeri otoritelere ve günümüzde yapılan askeri değerlendirmelere göre Sarıkamış’a 26 Aralık 1914 tarihinde yapılan bu taarruz durdurulmasaydı Sarıkamış alınabilir ve tarihin seyri buna göre değişebilirdi.

ARKEOTEKNO      

[1] Tuğgeneral Ziya Yergök'ün anıları Sarıkamış'tan Esarete, Remzi Kitabevi Yayınları 

[2] https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sarikamis-harekati-nda-batirilan-3-gemiye-anma-10308816