TURANİ TÜRKLERİN ARYANLARLA KADİM MESELESİ

TURANİ TÜRKLERİN ARYANLARLA KADİM MESELESİ

S. Vedat Karaarslan Arkeolog- Elektronik Mühendisi (MSc.) 

İskit yazıtlarının Persologların değil Türkologların okuması önerilerinin temelinde Aryanların, Anadolu ve Kafkasya’dan gelerek Hazar Denizi’nin güney kıyılarına yerleşerek m.ö.1700-1500 tarihlerinde Hindistan’a giderek yerleşmeleri ile ilgili bir hususa dayanan tarihsel verilerin Türk tarihi ile ilgili kısımlarının taraflı okunmasından ileriye gelir.

Alan, Sogd, Harezmi ve Baktria gibi toplulukların geldikleri topraklarda Türklerle yaptıkları evliliklerin sonucunda günümüzde İskit toplulukları içinde ayırt edilemez bir şekilde karma bir asker devlet yapısı ile birlikte günümüzdeki Belucistan’dan başlayan coğrafi toprakları içinde Sasani döneminde İranlılara karşı savaşan topluluklar Turan adı altında toplanmaktaydı.

Demek ki Ceyhun Nehri’nin öte yanı olarak tanımlanan Turani olarak kabul edilen topluluklar İrani ya da aryani topluluklardan ayrı olarak efsanelere göre bir yandan İran hükümdarı (sanki) Feridun’un oğlu Tur’a verdiği topraklar kastedilerek adına Turan, diğer yandan ise İran’a duydukları düşmanlıklar nedeniyle ayrı bir düşünce ve topluluk olarak ortaya çıkmışlardı.

İskit, Sarmat, Kimmer ya da Med topluluklarının İrani vasıflarını ön plana alarak bunların orijinlerinin aryan olduğunu ileriye sürmek m.ö. IV. Yüzyılda Sarmatların İskitleri Karadeniz’in kuzey topraklarından batıya Doğu Avrupa’ya sürmeleri, İskitlerin ise Kimmerleri Anadolu’ya sürerek Friglerin m.ö. 700 de yıkılmasına neden olmaları, Medlerin ise ayrı bir topluluk olarak Asur devletini ortadan kaldırmasına ve her bir topluluğun tarihte oynamış oldukları farklı rollere rağmen persologların yaptığı gibi bütün bu toplulukları tek bir aryan çatısı altında toplayarak Turani kavimlerin önüne bir rakip olarak atmanın hiçbir gerçek açıklaması şimdiye kadar bulunamamıştır.

Pers tarihi kaynaklarında ‘aryani’ sınıfa dahil olmadığı ortada iken ‘turani’ de olmadığı gibi mesnetsiz fikirlere sahip Fransız tarihçi Grousset eğer bu iki zıt kavramın birbirine rakip olduğunu bilmediğini anlıyor olsak da, bazı İranlı tarihçilerin de ileri sürdüğü Türklerin Turani olmadıkları savına karşın m.ö.2000 li yıllara dayanan Avesta kaynağında Turani olarak belirtilen kavimler ile Türklerin tanımlandığını anlayabilirdi.

Ortaçağ Arapça metinlerde Turani bir topluluk olan Medlerin diğer adı ile Kayanilerin kralları bizim Afrasyap batılıların ise Astyages olarak bildikleri kralın İran’ın baş düşmanı olarak Turanilerin başı olarak 10. Yüzyıl Arap tarihçisi El Mesudi tarafından İran’a hükmeden Türk hakanı, Kaşgarlı Mahmud tarafından Al Er Tunga, 

Ebu'l Gazi Bahadır Han, Şecere-i Terakime adlı eserinde Selçukluları tanımlarken

"Selçuklular Türkmen olup, kardeşiz deyip, ile ve halka faydası dokunmadı. Padişah olunca, Türkmen' in Kınık uruğundanız, dediler ve padişah olduktan sonra Efrasiyab'ın bir oğlu Keyhüsrev'den kaçıp, Türkmen'in Kınık uruğunun içine varıp onda büyüyüp kalmıştır. Onlar biz onun oğulları ve Efrasiyab'ın neslinden oluyoruz deyip, atalarını sayıp, 35 göbekte Efrasiyab'a eriştirdiler"

şeklinde yazmıştır. Uygur Halk Destanlarında Yusuf Ahmed ve Osman Turan ise Efrasyab’ın soyunun Oğuzlar olduğunu yazmıştı.

Orhun Yazıtlarında "Alp Er" ve "Tunga" isimleri

"tunga tigin yoghinda kiri ölürtimiz." şeklinde yazılmıştır.

Bütün bu anlatılan konulardan çıkardığımız sonuç ise Efrasyab’ın aslında, Alp Er Tunga olduğu bu bağlantıların Oğuzlar ile Sakalar aidiyat ilişkisini ortaya koyar.

Şimdi Efrasyab’a batılıların dediği anlamda Persologların dediği gibi Astyages deyip de konuyu aryanlaştırma [1] gibi beyhude ve lüzumsuz fikirlerin kaynağı olan Rus İmparatorluk Bilimler Akademisi İlmi Tezkereleri’nde 1855 yılında kabul edilen;

‘Türk halkları hiçbir zaman dünya tarihinde yüksek bir yer alamayacaktır’ [2]

şeklinde yer alan karara göre bütün bu halkların Persolojist bir yaklaşımla tek kalemde Perslere mal edilmeye çalışılması kararına karşın Zekiyev’in öngördüğü şekilde daha fazla arkeolog Türkolog’un mevcut ve gelecekte bulunacak İskit, Sarmat, Kimmer Kuşan gibi toplulukların arkeolojik buluntularını yorumlaması ile açıklığa kavuşabilecektir.

ARKEOTEKNO 

[1] Soylu kişi anlamına gelen Aryan kelimesine dayalı Hindistan ve Pakistan sınırı arasında Karakurum Vadileri altında yaşayan 4000 e yakın topluluk olan genetik özellikleri hiç değişmeden kalan bir topluluk olarak bilinir. Fiziksel özellikleri daha çok Avrupai görünüşe sahiptir. 

[2] İlmi Tezkereler, 1855,s. 714

[3] Mirfatih Zekiyev, Türklerin ve Tatarların Kökeni, Selenge Yayınları

[4] A. Zeki Velidi Togan, Umumi Türk Tarihine Giriş, İş Bankası Yayınları

[5] https://tr.wikipedia.org/wiki/Alp_Er_Tunga

[6]  C. E. Bosworth (February 11,2011)  'Turan' Encyclopædia Iranica. Retrieved November 14, 2012.