SARIKAMIŞ HAREKÂTI’NIN KOLORDULARI - 29- 30 ARALIK 1914

Osmanlı III. Ordusu'na bağlı Hafız Hakkı Paşa’nın 10. Kolordusu Sarıkamış Harekâtı’nın onuncu günü olan 29 Aralık 1914 tarihinde tam dört gün gecikme ile Sarıkamış önlerine gelebilmişti.

Hafız Hakkı Paşa daha önce yapılan plana uymamış askerleri 100 Km daha fazla yürütmüş buna ilaveten askerlerin soğuktan donmasına ve savaşabilecek asker sayısı koca kolordudan ancak 1000 kişiye inmişti.

Çar'ın Rus Ordusu 29-30 Aralık 1914 gecesinde sürekli takviye aldıkları cephe gerisinden askeri topları Sarıkamış’a taşıyorlardı.

Osmanlı III. Ordusu’nun 9. ve 10. Kolorduları Sarıkamış’ı kuşatma altına alıyorlardı. Öyle bir an geldi ki 10. Kolordu’nun tümenleri Sarıkamış’a girmek üzereydiler.

Osmanlı III. Ordusu’nun 10. Kolordusu Hafız Hakkı Paşa, 9. Kolordusu ise İhsan Latif Paşa, 11. Kolordu ise Galip Paşa komutasındaydı.

Hafız Hakkı Paşa, V. Murat’ın torunu Behiye Sultan ile evliydi. İhsan Latif Paşa, Enver Paşa’ya taarruz için 10. Kolordu’nun gelmesinin beklenmesi gerektiğini ve Enver Paşa’yı uyarması ile bilinen bir askerdi. (İhsan Latif Paşa, esir düştükten sonra Rus gazetelerine 9. Kolordunun mevcudunun muharebeye girmeden önce 28 binden 6 bine indiğini söylemiştir. İhsan Latif Paşa daha sonra Kırım Tatarlarının yardımıyla esir kampından kaçarak İstanbul’a ulaşır Osmanlı nişanı ile taltif edilir ancak emekli edilir.) ve Sarıkamış’a yapılacak taarruzunun kış aylarına gelmesi nedeniyle ertelenmesini isteyen daha önce görevinden alınan Hasan İzzet Paşa gibi 11. Kolordu komutanı Galip Paşa.

 

Kuşatmanın akameti dört gün gecikme ile az sayıda asker ile Sarıkamış önlerine gelen Hafız Hakkı Paşa'nın 10. Kolordusu, 22 Aralık 1914 tarihinde Sarıkamış cephesine yürüyen 22.000 askerden 1000 askere düşen İhsan Latif Paşa’nın 9. Kolordusu ve geriye çekilme taktiğiyle Galip Paşa’nın 11. Kolordusunu oyalayan Çar Ordusu’nun kuşatma yapmak isteyen Osmanlı Ordusu'nu kuşatma altına alma taktik savaşı haline dönüşmüştü.

Osmanlı’nın III. Ordusu’nun 9,10 ve 11. Kolorduları Sarıkamış’ı kuşatma altına almak isterlerken kendileri Çar Ordusu tarafından kuşatma altına alınıyordu.

Rus Ordusu sürekli takviye alıyor ancak Osmanlı Ordusu belki de tarihin garip bir tecellisi olarak antik çağlardan bu yana önemli bir ikmal yolu olarak kullanılan Satala (Gümüşhane-Kelkit) ile Karadeniz Limanları (Trabzon- Sürmene-Araklı Limanı (Hyssus)) arasında bilinen Roma yolunun önemine rağmen Osmanlı tarihinde yapılan birkaç anlaşmaya Doğu Karadeniz bölgesine demiryolu yapılmasın diye maddeler koyduran, notalar veren Ruslar’ın bu isteklerinde kendilerine göre ne kadar isabetli bir strateji izlediklerini gösterir şekilde Karadeniz Limanları’ndan Sarıkamış’a destek alamayacak şekilde aç, dağınık ve teçhizatsız bir şekilde  Sarıkamış önlerinde savaşmaya çalışıyordu.

İşte bu Osmanlı askeri, kuşatmaya çalıştıkları Sarıkamış cephesinde 29-30 Aralık 1914 tarihinde Çar’ın Rus Ordusu tarafından kuşatılmaya başlandığı gün olarak bilinir.

ARKEOTEKNO  

Resim Kaynak: Sarıkamış Harekatına katılan askerler kayak takımları ile cepheye giderken

https://www.trtavaz.com.tr/haber/tur/avrasyadan/msb-sarikamis-harekatina-katilan-askerlerin-tarihi-fotograflarini-paylasti/5fe4b2dd01a30a66f8eac959

https://www.trthaber.com/haber/guncel/msb-sarikamis-sehitlerini-video-mesajiyla-andi-451831.html

Sarıkamış Düş-tü adlı Y. Kolbaşı, İş Bankası Yayınları. 

Sarıkamış Harekâtı esnasında Cephede Yaşananlar ve Anadolu'ya Etkileri ,Hümmet Kanal