SARIKAMIŞ’TA ASLINDA BUGÜN NELER OLDU?

Sarıkamış’ta dün gece yani 29 Aralık 1914 tarihini 30 Aralık 1914 tarihine bağlayan geceden sabaha kadar Rus Ordusu çok zayıf durumda taarruz etme tereddüdü içindeki Osmanlı Ordusu’nun abluka aldığı Sarıkamış’a içinde obüslerin de olduğu askeri teçhizatı sevkiyatını tamamlamıştı.

Osmanlı III. Ordusu’nda 11. Kolordusu önündeki Rus kuvvetleri tarafından geri çekilme ile oyalanıyor, 9. Kolordu 22.000 askerden 1000 kişiye düştüğü ve taarruz edilmesindeki tereddüt nedeniyle moralsiz zaten Sarıkamış önlerine geç gelen 10. Kolordu birlikleri ise Başköy ve Sarıkamış arasında dağınık bir şekilde bitkin düşmüştü.

Bugün Sarıkamış’a Rus tahkimatı tamamlanmış gelen obüsler ile Osmanlı Ordusu’na karşı kullanılmaya başlanmıştı.

Sarıkamış'ta görev yapan Alman asıllı Rus Komutan Georgy Berhmann ile diğer komutan Yudenich arasında belirgin bir anlaşmazlık bulunmaktaydı.

Fevzi Çakmak anılarında Rus Kafkas Ordusu’nda 1. Kolordu Komutanı Berhman’ın aktif, Ordu Kurmay Başkanı Yudenich’in  pasif, Ordu Komutanı Yardımcısı Mışlayevskiy’nin de “kuruntulu olmakla beraber, plânları uygularken normal” bir askeri kişilik olduğunu yazmıştı.

Hâlbuki Türk tarafında aktif askeri kişilik olarak Hafız Hakkı Paşa ile Enver Paşa arasında itidalli bir askeri kişiliğin olmaması muharebenin Osmanlılar tarafından kaybedilmesine yol açarken (Mareşal Fevzi Çakmak tespitleri) belki de Harbiye’den Enver Paşa’nın hocası olan muharebelerin başladığı günlerde pasif pozisyonda III. Ordu  Komutanı Hasan İzzet Paşa’nın 18 Aralık 1914 tarihinde uyarılar yaparak ayrılmış olması sonraki günlerde Sarıkamış faciasının yaşanmasına neden olan sebepler arasında gösterilebilirdi.

Bunun üzerine Enver Paşa Ordu Komutanlığını üstlenmiş Alman General Bronsart Paşa Kurmay başkanlığına atamış ve yine Alman General Felix Guze’yi kurmay başkan yardımcılığına getirmişti.

Osmanlı III. Ordusu’nun üst kademeleri bu atamalar ile oluşturulmuştu.

Fevzi Çakmak anılarında Rus komutanlar arasındaki dengeli bir emir komuta zincirinin olmasının onların başarısında etken olduğunu ancak Osmanlı Ordusu’nda ise komutanlar arasında böyle bir dengenin olmamasını yaşanan facianın sebepleri arasında gösterir.

Nitekim Sarıkamış Muharebelerinin başlangıcında Azap ve Köprüköy muharebelerinde Rus kuvvetlerine geri çekilme emrini veren Alman asıllı Rus General  Berhman’ın bu emrini yok varsayan Yudenich (d.1862-ö.1933) insiyatifi ele alarak Ruslar açısından büyük bir savunma örneği vermiştir. Bu başarılarından dolayı Yudenich Orgenerallik rütbesine terfi etmiş ve Rus Kafkas Ordusu Komutanlığına getirilmişti.[1] Sarıkamış Muharebeleri’nde Karargâhın fikrinin aksine geri çekilme düşüncesine kesinlikle karşı çıkarak Ruslar Sarıkamış’ı savunmayı başarmış, üstün duruma gelerek ileri harekâta başlamıştır. Kararlılığının getirdiği başarı Yudenich’i Kafkas Ordusu Komutanlığına taşımıştır.

Osmanlı Türk birlikleri işte bu koşullar altında 30 Aralık 1914 tarihinde kuşatma altına alınmaya başlamıştı.

Obüs topları kar taneleri gibi kurşun olup yağmaya başlamıştı

Allah bütün şehitlerimize rahmet eylesin.

ARKEOTEKNO

[1] Yudenich ve 1916 yılı içerisinde Doğu Karadeniz bölgesini işgal edecek birliklerin başındaydı. Rus Kafkas Ordusu’nun Doğu Karadeniz bölgesini işgalinde Mayıs 1916 yılında Vehip Paşa’nın emrinde 130 bin asker ve 200 top bulunurken, Rus generali Yudenich komutasında 200 bin asker ve 400 top bulunmaktaydı.

[2] https://www.trthaber.com/haber/gundem/msbden-sarikamis-videosu-biz-buradayiz-daha-olmedik-544171.html