SARIKAMIŞ’TA SAVAŞIN DONDUĞU VE DÖNDÜĞÜ BUGÜN: 26 ARALIK 1914

S. Vedat Karaarslan Arkeolog- Elektronik Mühendisi (MSc.)

Osmanlı III. Ordusu’nun hedefi 93 harbi olarak bilinen savaşta (1877-1878) Osmanlı’dan alınan Kars, Ardahan illerini alarak Sarıkamış’ta üslenen Rus Ordusu’na taarruz ederek Kafkasya’ya girmekti. .

Bir gün önce gece yapılan başarısız taarruz teşebbüslerinden ve taarruzun ertelenmesi sonucunda ertesi sabaha çıkıldığında Sarıkamış’a bu başarısız taarruzlar nedeniyle soluk alan Rus Ordusu sabaha kadar uzun menzilli topçular ile takviye edilmişti. Hâlbuki gerek Osmanlı gerekse Rus kaynakları daha sonraki yıllarda çok az bir kuvvetin bulunduğu Sarıkamış’a gece taarruza devam edilseydi Sarıkamış kesinlikle alınırdı şeklinde beyanatta bulunacaklardı.

Osmanlı 9. Kolordu Komutanı 26 Aralık 1914 (bugün) yapılmakta olan taarruzun tekrar bir sonraki gün yapılmasını Başkomutan Vekil’ine rapor ediyordu. Rusların uzun menzilli topları, yorgun asker, soğuk ve bir türlü bulundukları cepheye ulaşmayan takviye gelecek aynı orduya bağlı 10. Kolordu’nun birliklerinin hala görünmemesi 9. Kolordu Komutanı’nı böyle bir istekte bulunmasına yol açmıştı.

Taarruz  26 Aralık 1914 tarihinde de bir sonraki güne ertelenir, Ruslar Sarıkamış’a yığınak yapmaya başlarlar.

Sarıkamış Harekâtının başarısız olması ve kaybedildiği günün taarruz kararının ertelendiği 26 Aralık 1914 tarihi olduğu bütün askeri tarihçiler tarafından ittifak ile kabul edilen bir husustur.

                                 

                                          SARIKAMIŞ HAREKÂT PLANI 

10. Kolordu’nun Kurmay Başkanı üzerindeki harekât planları ile birlikte Rusların eline geçmişti, Ruslar bu planlardan Osmanlı Ordusu’nun bir kuşatma planı uygulamakta olduğunu anlamıştı. Osmanlı 10. Kolordusu plana göre Bardız’a gelecek ve 9. Kolordu ile birlikte taarruz harekâtı yapılacaktı.  

                                       

Osmanlı III. Ordusu’nun 10. Kolordusu yukarıda görülen kesikli çizgili hat üzerinden Bardız’a gelmesi gerekirken Kosor üzerinden Allahuekber Dağları’na yönelmişti. Sarıkamış harekâtının kaybedilmesindeki ana nedenlerden biri de Selim ilçesini almaları Kars- Sarıkamış Demiryolunun bir kısmını tahrip ederek yararlı işler yapmış olmasına rağmen harekât planında olmayan bir şekilde Kolordu’nun Allahuekber Dağları’na yönlendirilmesiydi. [1] Hatta 10. Kolordunun bu başarıları, Türkler geliyor diyerek Rusların Tiflis’i boşaltmasına kadar gidecek bir önerinin de Rus Başkomutan vekili tarafından yapılmasını sağlamıştı.  

Başkomutan Vekilinin de bulunduğu 9. Kolordu taarruz cephesine komutanlığını Hafız Hakkı Bey’in yaptığı 10.Kolordu’nun Bardız’a gelmemesi nedeniyle 26 Aralık 1914 tarihinde yapılacak tarihin seyrini değiştirecek taarruz bir türlü başarılı olarak gerçekleştirilemiyordu.

Askerin cephane, silah ve iaşesini Trabzon Limanına getirerek Gümüşhane ve Bayburt üzerinden Erzurum’dan cepheye iletilmesini sağlayan Yavuz Zırhlısı aynı gün İstanbul Boğazı açıklarında bir Rus mayınına çarparak yara almıştı böylece Sarıkamış cephesine lojistik destek yolları da kapanmıştı.

ARKEOTEKNO  

[1] Gen.Kur.ATASE Başkanlığı, Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, Kafkas Cephesi, 3. Ordu Harekatı c.1 s.385 

[2] https://islamansiklopedisi.org.tr/sarikamis-harekati