ÇANAKKALE'DE 18 MART 1915 GÜNLÜĞÜ
S. Vedat Karaarslan Arkeolog- Elektronik Mühendisi (MSc.)
18 Mart 1915 Saat 14.00 Çanakkale Boğazı
Yaklaşık 2 dakika sonra Fransız Savaş gemisi Bouvet batmıştı.
Yunanistan Korfu adası doğumlu Britanya Ordusunun Akdeniz Seferi Kuvvetleri Komutanı General Ian Hamilton Boğaz’ın iç kısımlarına kadar gemi ile gelmiş ve durumu anlamaya çalışıyordu…
İki İngiliz gemisinden İrresistible 26 bonetli (sığınak) Namazgâh Tabyasını, Ocean gemisi ise Rumeli Hamidiye Tabyasını bombalıyordu.
Namazgâh Tabyası 4. Ağır Topçu Alayı’nın karargâh merkezi, 2 adet Krupp marka top platformu olmasına rağmen döşeme raylarının kırılması nedeniyle gemilere ateş edemeyen Rumeli Hamidiye Tabyası itilaf devletleri donanması gemileri tarafından top ateşine tutulmuştu.
Anadolu Hamidiye Tabyası ise gözünü Agamemnon zırhlısına dikmiş ve top ateşi ile gemiyi batırmaya çalışıyordu.
CEVAT PAŞA 'MUSTAFA KEMAL'İ ZİYARETE GİTTİM'
Tarihsel bir kişilik olarak Sparta kralı Menelous’un kardeşi Agamemnon, m.ö.1280 li yıllarda Troya’ya saldıran Akhaların komutanının da adı, aslında Yunanlı olmayan Anadolulu ‘Luwice’ bir kelime olan ve ‘baş’ anlamına gelen Türkçe’de de kullandığımız ‘aga’ ve ‘ma panteonu insanı’ anlamına gelen bir isimdi. Bu kez aynı adlı gemi yine Troya önlerinde ve 30 Ekim 1918 tarihinde aynı adlı Agamemnon gemisinde imzalanacak Mondros Mütarekesi ile Yunanistan Korfu adası doğumlu İngiliz Hamilton, sanki ikinci Troya kuşatmasını yapıyor gibiydi.
Adının anlamı ‘karşı konulmaz’ olan Irresistible gemisinin Anadolu Rumeli Tabyası tarafından top ateşine tutulması Agamemnon’un bu tabyayı ateş altına almasına neden olmuştu. Ancak yoğun top ateşi ve mayına çarpan Irresistible yan yatmaya başlamıştı. İngiliz gemileri Nusret Mayın gemisinin denize dantel gibi ördüğü karbonit mayınları arıyordu. Irresistible saat 16.00 sularında akıntıya kapılarak Alman yapımı karbonit mayınlardan birine çarpar ve gemi su almaya başlar. Mürettebatı Quenn Elizabeth gemisine taşınmaya başlanır ve nihayet Mecidiye Tabyası açıklarında tamamen terkedilerek gemi kaderi ile baş başa bırakılır.
HMS Irresistible Gemisinin batışı 18 Mart 1915
HMS (Her Majesty’s Ship) Irresistible adlı zırhlı gemi sürüklenerek Osmanlı kıyı topçu tabyaları ateş menziline girer ve Kepez'in güneyinde Boğaz'a hakim bir yerde susturulamayan kahraman Üsteğmen Hasan Hulusi Efendi (Hasan Efendi'nin 17 Mart 1915 tarihinde bir kızı doğar, ancak cepheyi terk etmez) ve Teğmen Mevsuf Efendi komutasındaki Dardanos bataryası ateşi sonucu batırılır. Batmakta olan gemiye yardıma gelen ancak mayına çarparak yara alan çelik zırhlı Kanopus sınıfı HMS Ocean ön drednot (savaş öncesi gemi) gemi ise Morto Körfezine doğru sürüklenir ve batar.
Ailesinin kökenleri Malatya Arapgir’e uzanan Balkan Savaşlarından sonra Albay (Mirliva) [1] rütbesi alan Cevat Paşa, 10 Ağustos 1914 tarihinde Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığına atanmıştı. Bir savunma planı olmayan Çanakkale Boğazı’nda yapılamaz denilen her türlü menfi fikirlere rağmen tabyaları ve topları savunma yapmak üzere tahkimat planları hazırlar ve uygulatır.
Cevat Paşa’ya 18 Mart 1915 tarihinin en kıymetli anısının ne olduğu sorulduğunda Paşa ’Boğaz’dan perişan halde çıkmakta olan düşmanın görünüşü en kıymetli anımdır’ diye cevap verir.
Bahri-Sefid (Akdeniz) Boğazı komutanı Cevat Paşa, Almanya’nın en büyük nişanlarından biri olan croix de fer nişanı ile taltif edilir.
General Hamilton ‘Osmanlı tabyalarındaki topları’ ve 'Dardanos Bataryasını' gemileri ile yenemeyeceğini anlar.
Kıyılara çıkarma yapılarak bu yoğun top ateşi durdurulacak ve gemiler güvenli bir şekilde geçerek ancak o zaman İstanbul’u işgal edebileceklerini anlamışlardı.
Cevat Paşa ve Mustafa Kemal (Paşa) 29 Ekim 1915 tarihli Tasvîr-i Efkâr gazetesinde.
Osmanlı Ordusu 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal ile Cevat Paşa Kirte’ye (Alçıtepe) hareket ederler. Cevat Paşa düşmanın Seddülbahir bölgesinin dar olması dolayısıyla buraya çıkarma yapamayacağını Mustafa Kemal ise Kabatepe kısmından çıkarma yapabileceklerini böylece Kilitbahir’e yakın olan bu bölgeden Maydos’a (Eceabat) geçerek Kilitbahir’i ele geçirebileceğini ve bundan sonra da kolaylıkla Seddülbahir’den çıkarma yapabileceklerini söyler.
George Hamilton Lord Kitchener’e Çanakkale Boğazı’nın geçilebilmesi için emrindeki kara kuvvetlerini harekete geçirmesi için bir telgraf çekerek gemilerle geçemedikleri Çanakkale Boğazı’na bu kez kara harekâtı yapacaklardı.
ARKEOTEKNO
[1] Mir amir anlamına gelen ‘baş’ anlamında Farsca bir sözcüktür
[2] https://www.canakkaleharbi.com/2019/05/18/rumeli-hamidiye-tabyasi/
[3] https://www.wikiwand.com/tr/Cevat_%C3%87obanl%C4%B1
[4] https://www.haberturk.com/gundem/haber/1430508-canakkale-savasinin-kahramanlarindan-cevat-pasa-perisan-haldeki-dusmanin-kacisi-en-kiymetli-andi/8
Sayfa Yorumları (0)
Yorum Bırakın