TÜRKÇENİN YILMAZ SAVUNUCUSU KÂŞGARLI MAHMUD

 
Doğu Karahanlılar zamanında hükümdar ailesi üyelerinden olan 1008 yılı doğumlu Kâşgarlı Mahmud Arapça’nın Türkçe üzerinde giderek hâkimiyeti üzerine 1072 yılında bitirdiği Divanü Lûgat-it Türk adlı eserinde 7500 adet Türkçe kelime bulunmaktaydı.
 
Kâşgarlı Mahmud’un bu eseri yazmasındaki nedenlerinden bir tanesi Türkleri anlamak ve yönetmek için Türkçe'nin biliniyor olmasıydı. Kâşgarlı Mahmud 1057 yılında Karahanlı hükümdarın ailesine karşı düzenlenen bir yemekte zehirlenme ile ilgili kanlı darbe sonrasında sağ kurtulduktan sonra Bağdat’a gelmiş ve yazdığı Divanü Lûgat-it Türk adlı eserini Bağdat’taki halife Muktedî Biemrillah’ a sunarken
 
‘Bana sonsuz bir ün, bitmez tükenmez bir kaynak sağlaması dileğiyle bu kitabı yazdım ve Tanrı’ya sığınarak adını Dîvânu Lugâti’t-Türk koydum. Kutsal Peygamber’in postunda oturan, Haşimî soyundan ve Abbasoğullarından gelen, Tanrı’nın halifesi Ebü’l-Kasım Abdullah ibn Muhammedü’l-Muktedi Biemrillah katına armağan ettim’
 
sözlerini kitabın ilk satırlarına yazmıştı.
 
Kâşgarlı Mahmud’un bugün elimizde olmayan Türkçe’nin dilbilgisi kurallarını anlattığı Kitabü Cevahiri’n-Nahv fi Lugâti’t-Türk’ adlı eserinin ise bizim bilemediğimiz bir yerlerde saklanıyor olması Türk tarihinin izlerinin silinmesine yönelik politikaların bir sonucudur. Kâşgarlı Mahmud, 97 yaşında adına Abul da denilen Doğu Türkistan'daki Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Opal Köyü’ndeki türbesine defnedilmişti. Kâşgarlı Mahmud'un türbesinin bulunduğu Kaşgar’daki en önemli camii olan Heytgah Camii’sindeki (Uygurca: Héytgah Meschit) kültürel mirasının olduğunu gösteren 1908 yılında yerleştirilen hat yazılarının bulunduğu Uygur Türklerine ait olduğuna dair izler, Çin Devleti tarafından ortadan kaldırılmıştı.
 
Türkçe ile 'düşünce oluşturulamayacağı' gibi beyhude uğraşlar yerine Kaşgarlı Mahmut'un Türbesinin de bulunduğu Kaşgar'daki Héytgah Meschit'in 1908 yılında konulmuş olan tabelasının neden kaldırıldığı ve motiflerinin neden silindiği ile uğraşılsa daha iyi olmaz mı?
 
ARKEOTEKNO
 
KAYNAKLAR:
 
[1]https://www.dunyabulteni.net/zaman-mekn/dogu-turkistanin-tarihi-sehri-kasgar-ve-iydgah-camii-h295309.html?fbclid=IwAR0Esvqark8o60zH1u8lnFpLVmhQce7jy5URksJaqB_7XEe5gXVba-EONy8
 
[2]https://www.dunyabulteni.net/asya/bir-kulturel-soykirim-ornegi-kasgar-in-heytgh-camii-nin-motifleri-sokuldu-h468168.html?fbclid=IwAR10ltbZG3MxMHOIfxROSpJZZMKKEWxHdLSkcQlQOI-eU2T5hRQKpvXt3xI